رحمت الله چقدر است؟

بسم الله

منبع : پادزندیق

این مطلب، یکی از شصت شبهه مطرح شده در مقاله ی  "شصت تنافض در قرآن" است .(برای دیدن لیست جواب ها اینجا کلیک کنید)

 

شبهه: الله رحمت را بر خود مقرر کرده است (سوره 6 آیه 12) هرچند بعضی از اشخاص را هرچند که میتواند هدایت نمیکند (سوره 6 آیه 35، سوره 14 آیه 4).

پاسخ:

 

1. از آیات قرآن استفاده مى شود که خداوند چند نوع رحمت دارد یکى رحمت عام که شامل همه ى موجودات و همه انسانها از بد و خوب و از مسلمان و کافر مى شود و به وسیله آن به همه انسانها روزى مى دهد و حیات زندگى مى بخشد و نگهدار و حافظ همه است و از جمله از آثار این رحمت عام همه موجودات و از جمله همه انسانها را هدایت مى کند هم هدایت تکوینى (در بعد آفرینش به آنها عقل و شعور و حواس) عنایت فرموده است و هم هدایت تشریعى براى همه انسانها پیامبر و هدایت گر فرستاده است این نوع هدایت (یعنى هدایت اولیه) مربوط به رحمت عام الهى مى باشد.

  دوم رحمت خاص و رحمت ویژه که آن به عنوان پاداش و جزاء و تشویق خوبان و نیکان مى باشد و شامل کسانى مى شود که از آن هدایت اولیه (که مربوط به رحمت عام بود) درست استفاده کردند هم هدایت اولیه را پذیرفتند و هم کار نیک انجام داده اند ولى شامل آنهایى که از هدایت اولیه درست استفاده نکردند و کار نیک انجام ندادند نمى شود. این رحمت خاص هم آثارى دارد از جمله بهره مندى از امداد غیبى و پرورش و تقویت در راه کمال و از جمله آثارش ازدیاد هدایت و یا بهره مندى پیوسته از هدایت هاى ویژه الهى است بنابراین این هدایت شامل خوبان مى شود و شامل بدان نخواهد شد و بدان نه تنها از این رحمت و هدایت ثانوى بهره مند نمى شوند بلکه به خاطر لجاجت در مقابل هدایت اولیه و گناه و ظلم گرفتار گمراهى و ضلالت مى شوند که این ضلالت واکنش و اثر وضعى گناه آنها است. بنابراین گمراه شدن آنها ربطى به عمومیت رحمت خدا ندارد و خدا با آن رحمت عام همه آنها را هدایت کرد ولى با هدایت اولیه و گمراهى شان مربوط به آثار اعمال آنهاست که رحمت خاصه شامل آنها نشده است و چون تأثیرگذارى اعمال در انسان در اثر آفرینش خداوند بوده است آن گمراهى را به خدا نسبت مى دهد چون خدا انسان را طورى خلق کرد هم اعمال نیک در او اثر هدایت گرى دارد و هم اعمال بد در انسان اثر مى گذارد و در او اثر گمراهى مى گذارد.

 

 

2. اصولاً از آیات قرآن استفاده مى شود که دو نوع هدایت داریم که هر دو از طرف خداست یکى هدایت اولیه دوم هدایت ثانوى. و دو نوع ضلالت و گمراهى، یکى ضلالت اولیه و دوم ضلالت ثانوى ولى ضلالت اولیه از طرف خدا نیست از ناحیه بنده مى باشد ولى ضلالت ثانویه از طرف خداست.

 

  بیان مطلب: هدایت اولیه از ناحیه رحمت عامه خداوند سرچشمه مى گیرد همه موجودات بالخصوص انسان را از ناحیه رحمت عام خودش هدایت مى کند هم هدایت تکوینى و هم هدایت تشریعى. چنانچه بنده این هدایت تشریعى (که به وسیله ى انبیاء و هادیان شریعت انجام گرفت) پذیرفت و از خدا و رسولش اطاعت کرد و کار نیک انجام داد هدایت ثانوى خدا که از رحمت خاصه او سرچشمه گرفته شامل چنین بنده ای مى شود و به هدایت هاى مخصوص در بعد کمالى و معنوى راه پیدا کند و این دو نوع هدایت که هر دو از ناحیه خدا بود که یکى از آثار رحمت عام بود و دومى از آثار رحمت خاص مى باشد.

 

  و اما دو نوع ضلالت: اگر بنده از هدایت اولیه خدا که از ناحیه رحمت عام بود سرپیچى کند و آن را قبول نکند و در اینجا خودش با اختیار خود راه گمراهى را انتخاب کرد و از خدا و پیامبر اطاعت نکرد و در مسیر گناه و ظلم قرار گرفت. دیگر رحمت خاصه و هدایت ثانوى شامل او نمى شود چون این رحمت خاصه به عنوان پاداش جزا براى بنده بود در صورتى که هدایت اولیه را (که از رحمت عام سرچشمه گرفته بود) پیروى کند بنابراین دیگر هدایت دوم الهى شامل او نمى شود چون این رحمت خاصه به عنوان پاداش جزا براى بنده بود در صورتى که هدایت اولیه را (که از رحمت عام سرچشمه گرفته بود) پیروى کند. بنابراین دیگر هدایت دوم الهى شامل او نمى شود بلکه آثار گمراهى و ضلالت به عنوان اثر وضعى اعمال بد او و ضلالت اولیه او و واکنش اعمال بود به سراغش مى آید و این گمراهى دوم را قرآن به خدا نسبت مى دهد که خدا او را گمراه کرد و یا هدایت نکرد که ضلالت دومى و هدایت دومى است که هدایت از آثار رحمت خاصه بود شامل حال او نشد و گمراهى دوم که واکنش اعمال گمراهى اولیه او بود شامل حال او شده است.

 

پرسش: اگر گمراهى دوم که اثر وضعى و واکنش اعمال او بود پس چرا به خدا نسبت مى دهند؟

 

پاسخ: چون در خلقت و آفرینش اثرپذیرى را در روحیه انسان و اثرگذارى اعمال در ایشان از ناحیه خداى متعال بوده است و لذا نسبت به خدا داده مى شود که خدا هدایت کرد و یا خدا گمراه نموده است.

 

نتیجه بحث: پس گمراه شدن بعضى افراد منافات با رحمت عامه خدا ندارد بلى در اثر اعمال بدشان رحمت خاصه شامل آنها نشده و گمراه شدند.